Een gastblog van Renske Vlug

Beloningssystemen. Ik krijg er de kriebels van. Dit heeft twee redenen.

1. Ik kan het niet.
2. Je hebt dan dus blijkbaar een ‘winnaar’ van de dag/klas.

In het tijdperk voor het Smartboard werd de score bijgehouden met bloemetjes of zonnetjes op het bord per team. Tegenwoordig zou ik hem met een klik via Gynzy Tools op mijn Smartboard kunnen laten zien. Ik vertik het.

Na de PABO heb ik een tijdje ingevallen op veel verschillende scholen en kwam ik dus met veel verschillende vormen van klassenmanagement in aanraking. Eigenlijk ging het toen meteen al mis bij mij.

De twijfel of bepaald gedrag een gekleurd bloemblaadje verdiende. Het vervelende gevoel van macht om een blaadje wel of niet in te kleuren (of erger nog: weg te vegen!). Het oneerlijke gevoel dat het gedrag van één leerling een heel team kon benadelen of zelfs een hele klas. Welke beloning hang je vast aan een geheel ingekleurd bloemetje of zonnetje? En wat doe je dan met het team dat het niet ‘gehaald’ heeft? Laat je die dan binnen zitten? Of doorwerken? En dan heb ik het nog niet eens gehad over de discipline die dit alles vergt van de leerkracht. Daar gaat me toch veel tijd inzitten! Ik geef liever les.

Naast dat ik het een heel gedoe vind, kan ik er ook bij voorbaat al buikpijn van krijgen wat dit gaat doen met de sfeer in je groep. De verandering dat ‘normaal gedrag’ ineens beloont zal moeten worden is gigantisch. Weg intrinsieke motivatie, hallo extrinsieke motivatie.

Kinderen zijn super slim en weten dus dondersgoed wie de meeste en vooral de minste punten heeft. Ik kan me de gesprekken al voorstellen aan de eettafel. En wat denk je dat dit met het geluk en de intrinsieke motivatie van een kind doet die nog nooit ‘de beste’ van de klas is geweest?

Ik leg veel liever uit waarom het normaal is om te luisteren als iemand wat vertelt. In het echte leven krijg je ook geen sticker als je als eerste aan je bureau zit. En in sommige situaties is het juist heel goed om even op te staan en toont “voor je beurt praten” een gigantische betrokkenheid. En lukt het een dagje niet, praat dan eens één-op-één met die leerling en vraag waar de knelpunten en behoeftes liggen. Of beter nog, kijk eens naar je eigen gedrag en voorbereiding. Had je misschien iets eerder die energizer moeten inzetten? Als leerkracht heb jij dit (als het goed is) in de hand en heb je mijns inziens dit machtsmiddel helemaal niet nodig.

Of ik dan helemaal niet beloon? De hele dag door. We vieren van alles, applaudisseren, waarderen, lachen en complimenteren. Goed voorbeeld doet immers goed volgen. Ik complimenteer persoonlijk en klassikaal; vooruitgangen die ze op cognitief – en sociaal emotioneel vlak hebben geboekt, zorgzaam gedrag, behulpzaamheid, eerlijkheid, dapperheid, netheid, mooie verwoordingen en goeie grappen.

Dat doe ik bij alle kinderen, niet alleen bij de engeltjes.